“พระเครื่อง” มูลเหตุสำคัญ 2 ประการ คือ ความศรัทธาและการสะสม

ประการแรก ความศรัทธา ก่อเกิดแรงจูงใจ มีแรงดลบันดาลใจให้สร้างรูปปฏิมากรรมต่างๆ จนกลายมาเป็นโบราณสถาน และโบราณวัตถุในปัจจุบันและศรัทธานั้นเกิดจาก 2 สาเหตุ คือ ความเคารพนับถือยกย่องเชิดชู จึงต้องการสร้างวัตถุที่ทรงคุณค่ามาทาการสักการบูชาจนแสดงออกมา เป็น ประติมากรรมต่าง ๆ รวมถึงความศรัทธาความเชื่อในกุศลผลบุญที่จะได้รับจากการได้สร้าง ได้ดำรงไว้ และสืบทอดพระศาสนาในรูปแบบของการสร้างพระพุทธปฏิมาเก็บไว้ตามกรุต่าง ๆ ก็เป็น ผลมาจากความศรัทธาในพระศาสนาทั้งสิ้น

ประการที่สอง การสะสม เจตนารมณ์ที่สำคัญซึ่งบรรดานักสะสมพระพิมพ์หรือพระเครื่อง ที่เป็นชาวพุทธ หรือนับถือศาสนาอื่น สนใจสะสมพระพิมพ์หรือพระเครื่องไว้ในครอบครองแบ่งเป็น 4 ประเภท ดังนี้คือ

ประเภทที่ 1 สะสมไว้เพื่อเป็นเครื่องเตือนให้ระลึกถึง “พระธรรม” ของพระพุทธองค์อยู่ตลอดเวลาการที่มีความรู้สึกสัมผัสกับองค์พระพิมพ์เล็ก ๆ จะเป็นด้วยการห้อยอยู่ที่คอ หรืออยู่ในตลับ ในกระเป๋าเสื้อ หรือกลัดติดอยู่กับเสื้อก็ตาม ในขณะที่เกิดสัมผัส ย่อมก่อเกิดสติในธรรม หรืออาจจะพูดได้ว่า อยู่ในศีล สมาธิ ปัญญา ในการประพฤติดีประพฤติชอบ ถือว่าเป็นชาวพุทธที่แท้จริง ที่จะรักษา กาย วาจา ใจ ตามหลักการของชาวพุทธทางฝ่ายหินยานโดยตรง

ประเภทที่ 2 สะสมไว้เพื่อเตือนให้ระลึกถึง “พระเดช”  “พระคุณ” ของพระพุทธเจ้า ทางฝ่ายมหายาน องค์ใดก็ตามที่ตนนับถือ ตราบใดก็ตามที่ตนนับถือ ตราบใดที่มีความรู้สึกสัมผัส องค์พระพิมพ์ จะเป็นด้วยห้อยอยู่ที่คอ กลัดอยู่กับเสื้อ หรืออยู่ในตลับในกระเป๋าเสื้อ เช่นเดียวกับ ประเภทที่ 1 ก็ตาม ความน้อมรำลึกถึง “พระเดช”  “พระคุณ” ของพระพุทธเจ้ามหายานที่ตนเชื่อว่า จะช่วยให้เกิด “พลังอำนาจ” ของพระพุทธเจ้าองค์นั้น ๆ ปรากฏเป็นอานุภาพต่าง ๆ ขึ้นได้ แล้วแต่ ครูอาจารย์ผู้สร้างปลุกเสกพุทธานุภาพบรรจุลงในพระพิมพ์หรือพระเครื่องนั้น ๆ

ประเภทที่ 3 สะสมไว้เพื่อการศึกษาทางโบราณคดีและสกุลศิลปะ การสะสมจึงมุ่งไปที่การสืบสาวราวเรื่องเบื้องหลังของการสร้างพระพิมพ์ ที่ไม่ปรากฏว่ามีการบันทึกการสร้างเป็น ลายลักษณ์อักษรเพื่อให้คนรุ่นหลังได้รับทราบความเป็นมาของพระพิมพ์ที่ค้นพบ

ประเภทที่ 4 สะสมไว้เพื่อการธุรกิจ สะสมไว้เพื่อแลกเปลี่ยนซื้อหาให้เช่าบูชา ซึ่งแพร่หลายในร้านขายของเก่า ตลาดพระ ศูนย์พระเครื่องทั่วไป หรือแม้แต่พิพิธภัณฑ์ส่วนบุคคล

.